Henk van der Vorst – Olanda- Ed eccomi qui con un altro grande creativo, anzi, meglio dire, un matematico creativo olandese. Io lo conobbi (virtualmente parlando) un pò di tempo fa, anche se non mi ricordo quando. Di Henk e della sua arte sto apprezzando è l’eleganza di ogni sua creazione. Il gusto che ha nello scegliere i colori e il tipo di carta che utilizza per realizzare le sue “iperbole”.
Detto questo, ho chiesto anche a lui alcune cose sulla sua carriera artistica e professionale. Come ho fatto con Nicolas, suddividerò il testo in due parti.
1: Je bent een wiskundige. Maar deze passie voor graphics en de kunst van papier sinds het begon? Had je al deze passies als jongen?
Toen ik 62 jaar werd, ging ik met pensioen. Het leek me daarna leuk om druktechnieken te gaan leren en ik begon met het maken van linosneden (linocuts). Ik hield van grafische kunst en zo ontwikkelde ik mijn eigen grafische technieken. Er was geen noodzaak om mijn linosneden meer dan 1 keer af te drukken en daarom besloot ik om linostempels te gaan maken die ik meerdere keren moest afdrukken om een goed resultaat te krijgen. Bijvoorbeeld: dit was een 9×9 cm linosnede die ik maakte:
Door deze 16 keer af te drukken (met rotaties), kreeg ik:
1: Sei un matematico. Ma questa passione per la grafica e l’arte della carta da quando è iniziata? Hai avuto tutte queste passioni da ragazzo?
Quando ho compiuto 62 anni, mi sono ritirato. Dopo ho pensato che sarebbe stato divertente imparare le tecniche di stampa e ho iniziato a fare linocut. Amavo la grafica ed è così che ho sviluppato le mie tecniche grafiche. Non c’era bisogno di stampare i miei linoleum più di una volta ed è per questo che ho deciso di fare linostamp che ho dovuto stampare più volte per ottenere un buon risultato. Per esempio: questo era un linoleum 9×9 cm che ho fatto:
Stampandolo 16 volte (con rotazioni) ho ottenuto:
Een jaar of tien geleden wilde ik dit soort prenten graag 3-dimensionaal maken en zo ontstond het idee om grafisch werk te combineren met papiervouwen. Dat had ik daarvoor nog nooit gedaan.
Circa dieci anni fa volevo fare questo tipo di stampe tridimensionali ed è così che è nata l’idea di combinare il lavoro grafico con la piegatura della carta. Non l’avevo mai fatto prima.
2: Je creaties zijn niet alleen erg mooi, ze zijn ook behoorlijk complex. Hoe gedraag je je als je iets nieuws bedenkt? Zijn er wiskundige regels die je naar een bepaald project leiden?
Bedankt voor je aardige compliment. Ik zoek altijd naar vouwtechnieken die ik kan combineren met grafische patronen, liefst met grafisch werk van mezelf. Dan vervolgens, na een flink aantal keren proberen en veel oefenen, krijg ik langzaam een beeld van iets dat ik elegant en interessant vind. Ik gebruik daarbij natuurlijk mijn wiskundig inzicht (ik ben nu eenmaal wiskundige en dat denken kan ik niet uitschakelen), maar ik gebruik eigenlijk nooit wiskundige formules. Het rekenwerk dat ik af en toe moet doen is van middelbare school niveau (denk ik). Ja, af en toe zien mijn creaties er tamelijk complex uit, maar dat komt vaak ook door de combinatie met grafiek. Bijvoorbeeld, in dit voorbeeld is het vouwwerk zelf niet zo moeillijk, maar door de decoratie van het pakpapier ziet het er ingewikkeld uit:
2: Le vostre creazioni non sono solo molto belle, sono anche piuttosto complesse. Come vi comportate quando trovate qualcosa di nuovo? Ci sono delle regole matematiche che ti portano a un particolare progetto?
Grazie per i complimenti. Cerco sempre tecniche di piegatura che posso combinare con modelli grafici, preferibilmente con lavori grafici miei. Poi, dopo aver provato un bel po’ di volte e praticando molto, ho lentamente ottenere una foto di qualcosa che trovo elegante e interessante. Naturalmente uso la mia intuizione matematica (sono un matematico e non posso eliminare quel pensiero), ma non uso mai formule matematiche. La matematica che devo fare di tanto in tanto è a livello di scuola superiore (credo). Sì, ogni tanto le mie creazioni sembrano piuttosto complesse, ma questo è spesso dovuto alla combinazione con la grafica. Ad esempio, in questo esempio, la piegatura stessa non è così difficile, ma la decorazione della carta da imballaggio la rende complicata:
3: Hoe belangrijk is wat je voor jezelf doet? Ben je er sereen van?
Het is heel belangrijk voor mezelf. Ik doe dit niet met het doel om kunst te maken. Daar ben ik niet mee bezig. Ik heb een idee en ik kijk of ik dat kan uitvoeren. En als ik dat gedaan heb en het bevalt niet, dan onderzoek ik wat er beter kan. Het is niet altijd ontspannend; soms wordt ik nerveus omdat ik niet zeker weet of mijn vouwontwerp gaat lukken of dat het gewoon mislukt omdat ik iets niet begrijp. Maar meestal is het heel plezierig werk. Het is ook heel fijn dat ik mijn gevoel voor schoonheid nu kan delen met een heleboel mensen. In mijn wiskundig werk kon ik dat gevoel vaak alleen maar delen met een beperkt aantal wiskunde experts. Er opent zich zo een hele nieuwe wereld voor mij.
4: Denkt u dat kunst en creativiteit de gezondheid van de persoon die het papier vouwt ten goede kunnen komen?
Creatief zijn met papiervouwen is voor mij erg ontspannend. Vooral het herhaaldelijk vouwen van hetzelfde basispatroon is een soort bemiddeling. Ik kan dan mijn geest scheiden van alledaagse problemen. Het is ook erg leuk om de resultaten met andere mensen te kunnen delen. Dus ja, ik denk dat creatief vouwen met allerlei soorten papier een gezonde activiteit voor mij is.
3: Quanto è importante quello che fai per te stesso? Sei sereno?
È molto importante per me stesso. Non lo faccio allo scopo di fare arte. Non lo sto facendo. Ho un’idea e vedrò se posso farlo. E se l’ho fatto e non mi piace, indagherò su cosa potrebbe esserci di meglio. Non è sempre rilassante; a volte mi innervosisco perché non sono sicuro se il mio design pieghevole funzionerà o se semplicemente fallisce perché non capisco qualcosa. Ma di solito è un lavoro molto piacevole. È anche molto bello che ora posso condividere il mio senso della bellezza con molte persone. Nel mio lavoro matematico spesso potevo solo condividere questa sensazione con un numero limitato di esperti di matematica. Un mondo completamente nuovo si apre a me.
4: Pensi che l’arte e la creatività possano giovare alla salute della persona che piega la carta?
Essere creativi con la piegatura della carta è molto rilassante per me. Soprattutto la piegatura ripetuta dello stesso modello di base è una sorta di mediazione. Posso quindi separare la mia mente dai problemi quotidiani. È anche molto bello poter condividere i risultati con altre persone. Quindi sì, penso che piegare creativo con tutti i tipi di carta sia un’attività sana per me.
Ringrazio Henk per avermi fatto conoscere parte della sua storia e per aver risposto a queste domande in modo chiaro, così chè anche altre persone possano conoscere sfaccettature diverse del mondo della piegatura della carta. Per la traduzione mi sono fatta aiutare da Mr. Reverso, oramai mio compagno di traduzioni, visto che grazie a persone come Henk ed altri, posso viaggiare nel mondo anche solo in modo virtuale, a costo zero!